ذخیره مطالبات مشکوک الوصول چیست؟
تجربه ثابت کرده که اغلب اوقات تمام حسابهای دریافتنی وصول نمی شوند. این واقعه میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. ورشکستگی یا اعسار مشتری، تقلب در معامله، کلاهبرداری و …
از دیدگاه حسابداری این واقعه باید از پیش بطور مناسب محاسبه و افشا شود. مهمترین دلیل برای انجام این کار رعایت اصل تطابق است. یعنی درآمدها در دوره ای که به وقوع می پیوندند و هزینه های مرتبط با آن درآمدها نیز در همان دوره شناسایی و ثبت شوند.
حال چگونه؟ در ادامه میخوانیم.
انواع روش های محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
انواع روش ها شامل:
۱- روش درصدی از حسابهای دریافتنی
در این روش با توجه به نوع صنعت، مشتریان، توان وصول مطالبات و تجارت گذشته درصدی از مانده حساب های دریافتنی در پایان دوره به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک وصول در نظر گرفته می شود. درصد مزبور برآوردی بوده و وابسته به نظر مدیریت شرکت است.
مثال: مانده حسابهای دریافتنی شرکت آلفا در ابتدای سال ۹۷ مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال می باشد. طی دوره ۷۰۰ میلیون ریال فروش نسیه و ۵۰۰ میلیون ریال وصول حسابهای دریافتنی داشته است. روش محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ۲ درصد مانده حسابهای دریافتنی است. مطلوبست محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در پایان سال ۹۷.
۴۰۰ = ۵۰۰ – ۲۰۰ + ۷۰۰
۸ = ۲% * ۴۰۰
هزینه مطالبات مشکوک الوصول ۸
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ۸
۲- روش درصدی از فروش های نسیه
در این روش نیز با توجه به متغیرهای پیش گفته هر شرکت درصدی از فروش نسیه طی دوره را به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در نظر میگیرد.
مثال: با توجه به مفروضات مثال قبل مطلوبست محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک وصول. رویه شرکت اخذ دو درصد کل فروش نسیه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول است.
۱۴ = ۲% * ۷۰۰
هزینه مطالبات مشکوک الوصول ۱۴
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ۱۴
۳- روش تجزیه سنی حسابهای دریافتنی
یکی از استانداردترین روش های محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول روش تجزیه سنی مطالبات می باشد. در این روش با توجه به مدت زمانی که از سررسید طلب گذشته درصدی به عنوان ذخیره در نظر گرفته می شود.
به عنوان مثال شرکت الف با توجه به جدول زیر ذخیره مطالبات مشکوک وصول در حسابهای خود منظور می کند.
سن مطالبات / درصد محاسبه ذخیره
۶ ماه ۱ درصد
۱۲ ماه 2 درصد
۱۸ ماه 5 درصد
۲۴ ماه ۱۲ درصد
۳۰ ماه 20 درصد
۳۶ ماه و بیشتر 30 درصد
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از دیدگاه مالیاتی
آیا هزینه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از دید مامور مالیاتی به عنوان هزینه قابل قبول است؟؟!
طبق بند ۱۱ ماده ۱۴۸ ق.م.م ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این که:
اولا- مربوط به فعالیت موسسه باشد.
ثانیا- احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد.
ثالثا- در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود؛
می توان جزء هزینه های قابل قبول منظور نمود.
براساس مفاد آئین نامه اجرائی موضوع بند (۱۱) ماده ۱۴۸ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۲۷ /۱۱ / ۱۳۸۰ . هزینه مطالبات مشکوک وصول و منظور نمودن ذخیره آن در صورت رعایت شرایط زیر در حساب مالیاتی قابل قبول خواهد بود:
• هزینه منظور شده برای مطالبات مشکوک الوصول منحصراً باید در ارتباط با فعالیت موسسه باشد.
• میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای هر یک از بدهکاران که احتمال لاوصول بودن طلب آن موجود باشد به صورت جداگانه مشخص و تعیین شده باشد.
• اسناد و مدارک مربوط به احتمال لاوصول ماندن طلب موسسه که برای آن ذخیره منظور شده است از کفایت لازم برخوردار باشد.
• هزینه مطالباتی که مربوط به طلب از کارمندان، مدیران، سهامداران یا شرکاء و شرکتهای تابعه می باشد قابل قبول نخواهد بود.
• چنانچه مطالبات موسسه از پوشش بیمه ای برخوردار باشد، در صورت لاوصول بودن آن، مازاد میزان پوشش بیمه ای قابل قبول برای ایجاد ذخیره خواهد بود.
• ذخیره ایجاد شده برای مطالبات مشکوک وصول بایستی در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد، تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.
• مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن به موجب اسناد و مدارک مثبته تا میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از محل مزبور تأمین و در صورت مازاد بر میزان ذخیره، در هزینه سال مورد رسیدگی که لاوصول شدن آن محقق شود، قابل احتساب خواهد بود.
موارد پیش گفته در خصوص پذیرفته شدن هزینه مطالبات مشکوک الوصول متن قانون و آیین نامه می باشند. منتهی در عمل تا شرکت اقدام به شکایت از بدهکار ننموده باشد و اسناد و مدارک آن را ارائه ندهد، و بعضا مدت زمان زیادی نگذشته باشد، این هزینه از منظر اداره امور مالیاتی مورد قبول نمی باشد. زیرا فرض بر این می شود که کماکان امکان وصول شدن طلب از راه های عرفی و قانونی وجود دارد.